آیا فلج مغزی پس از تولد هم اتفاق می افتد؟
- توضیحات
آیا می دانید فلج مغزی پس از تولد کودک نیز ممکن است اتفاق بیفتد؟ آیا با مفهوم فلج مغزی اکتسابی آشنایی دارید؟
هنگامی که کودکی پس از تولد دچار فلج مغزی شود، به آن فلج مغزی اکتسابی می گویند.
در حالی که اکثر موارد فلج مغزی در دوران بارداری و یا در هنگام تولد کودک ایجاد می شوند، ولی در حدود ۱۰ درصد موارد فلج مغزی نیز پس از تولد کودک ایجاد می شوند. در مطلب زیر به توضیح دقیق فلج مغزی اکتسابی، علل ایجاد، عوارض و مشکلات مرتبط، و روش های مدیریت و درمان موثر آن خواهیم پرداخت.
تفاوت فلج مغزی مادرزادی با فلج مغزی اکتسابی:
فلج مغزی یک اختلال حرکتی می باشد که در اثر آسیب به مغز در حال رشد و تکامل کودک قبل، در هنگام و یا اندکی پس از تولد کودک ایجاد می شود. بسته به زمان وقوع اتفاقی که سبب ایجاد فلج مغزی شده است،فلج مغزی به دو دسته اکتسابی و یا مادرزادی دسته بندی می شود.
فلج مغزی که به دلیل آسیب مغزی وارد شده پس از ۲۸ روز اول زندگی کودک ایجاد شود را فلج مغزی اکتسابی می گویند. در حالی که نظرات متفاوتی درباره سن قطعی تشخیص فلج مغزی وجود دارد (برخی متخصصان سن ۲ سالگی، برخی دیگر ۵ سالگی را در نظر می گیرند)، ولی عموما آسیب به مغز پس از این دوره کودکی به جای فلج مغزی به عنوان یک آسیب تروماتیک مغزی در نظر گرفته خواهد شد.
آیا کودکان از آسیب های تروماتیک مغزی بهبود می یابند؟ در مسیر بهبودی آنها چه مسائلی را باید انتظار داشت؟ برای پاسخ دقیق این سوالات، مطلب زیر را مطالعه نمایید:
ضربه مغزی در کودکان (درصد بهبودی، روند درمان)
معمولا فلج مغزی اکتسابی در اثر عفونت ها، حوادث عروقی مغز و آسیب های وارده به سر ایجاد می شود. در مقابل، فلج مغزی مادرزادی ناشی از آسیب به مغز است که در دوران بارداری و یا در هنگام تولد کودک اتفاق می‌افتد. اغلب، تشخیص بالینی فلج مغزی ممکن است تا ماه ها و یا حتی سال ها پس از تولد انجام نشود. خصوصا این حالت، در مورد انواع خفیف فلج مغزی اتفاق می افتد؛ زیرا که ممکن است تأخیر های رشدی و تکاملی تا زمانی که کودک بزرگتر نشده آشکار نشوند. در نتیجه، اغلب نمی توان با اطمینان تشخیص داد که چه زمانی آسیب مغزی در کودک رخ داده است.
آیا فلج مغزی خفیف درمان دارد؟ با خواندن مطلب زیر، با اهمیت مداخلات درمانی زودهنگام برای درمان فلج مغزی خفیف آشنا شوید:
آیا فلج مغزی خفیف نگران کننده است؟
علیرغم علل مختلفی که سبب ایجاد فلج مغزی می شوند، علائم و مدیریت فلج مغزی مادرزادی و اکتسابی مشابه بوده و در درجه اول به محل و شدت آسیب مغزی ایجاد شده بستگی دارد. اکنون که با تفاوت بین فلج مغزی مادرزادی و اکتسابی آشنا شدید، اثرات فلج مغزی اکتسابی را بیشتر توضیح خواهیم داد.
آیا می دانید تاخیر در رشد و تکامل کودک ممکن است نشان دهنده فلج مغزی می باشد؟ برای آگاهی دقیق، از مطلب زیر دیدن فرمایید:
تاخیر تکاملی در کودکان، آیا پای فلج مغزی در میان است؟
عوارض و علایم فلج مغزی اکتسابی
فلج مغزی طیفی از اختلالات حرکتی با شدت های متفاوتی را در بر می گیرد که در اثر آسیب به مغز در حال رشد و تکامل کودک ایجاد می شوند. در نتیجه این حالت، کودکان ممکن است طیف وسیعی از مشکلات ثانویه را نیز تجربه کنند.
عوارض شایع فلج مغزی عبارتند از:
* وضعیت بدنی (Posture) نامناسب و ضعیف
* مشکلات در تعادل
* رشد نامتناسب
* مشکل در جویدن، بلع و صحبت کردن
* حرکات غیر قابل کنترل
همانند تمامی انواع فلج مغزی، اثرات فلج مغزی اکتسابی نیز در درجه اول به محل و شدت آسیب وارد شده به مغز بستگی دارد.
با مطالعه مطلب زیر، با عوارض و مشکلات مختلفی که ممکن است کودکان سی پا آنها را تجربه کنند و روش های موثر برای درمان و مدیریت آنها آشنا شوید:
همه مشکلات همراه با فلج مغزی (سی پی)
آیا امکان بهبودی برای فلج مغزی اکتسابی وجود دارد؟
در نظر داشته باشید در حالی که آسیب به مغز غیرقابل برگشت است، ولی به این معنا نیست که کودکانی که دچار فلج مغزی اکتسابی شده اند، نمی توانند بهبود یابند. مغز انسان با استفاده از خاصیت نوروپلاستیسیته توانایی بازسازس خود را دارد. خاصیت نوروپلاستیسیته به توانایی مغز برای سازماندهی مجدد مدارهای عصبی اش اشاره دارد که می تواند به مغز کمک کند تا عملکردهای آسیب دیده خود را بازیابی کند.
یکی از بهترین روش ها برای تقویت خاصیت نوروپلاستیسیته، از طریق تکرار بسیار زیاد تمرینات و انجام حرکات و فعالیت‌های چالش برانگیز و معنادار برای کودک می باشد. تحریک مداوم به تقویت تقاضا برای انجام این عملکردها کمک کرده و در نتیجه باعث ایجاد تغییرات عصبی تطبیقی در مغز خواهد شد. هرچه کودکان بیشتر هر مهارت و یا عملکردی را تمرین کنند، مسیرهای عصبی در مغز که به آن عملکردها مرتبط هستند، قوی تر خواهند شد. اکنون که مشخص شد که کودکان فلج مغزی پتانسیل بهبود عملکردهای حرکتی خود را دارند، در ادامه مداخلات مدیریتی و درمانی مناسب برای این کودکان را توضیح خواهیم داد.
برای آشنایی دقیق با مفهوم نوروپلاستیسیته و اهمیت آن در بهبود کودکان سی پی، از مطلب زیر دیدن نمایید:
پدیده نوروپلاستی و فلج مغزی: همیشه امید هست
تیم تخصصی کاردرمانی، گفتاردرمانی و فیزیوتراپی مرکز جامع توانبخشی ایران به عنوان اولین مرکز توانبخشی تخصصی کودکان فلج مغزی با بیش از دو دهه تجربه و با کمک مجرب ترین درمانگران در دو شعبه فعال در مرکز و غرب تهران، آماده اراِِیه خدمات به شما عزیزان می باشد. مفتخریم که به عنوان اولین و تنها مرکز دارنده مجوز توانبخشی تخصصی کودکان فلج مغزی پاسخگوی نیازهای درمانی شما باشیم. در صورت تمایل می توانید با متخصصین ما همراه شوید.
روش های مدیریت و درمان فلج مغزی اکتسابی:
مداخلات مدیریتی و درمانی برای فلج مغزی اکتسابی به شدت اختلالات و مشکلات حرکتی خاص هر کودک بستگی دارد. از آنجایی که هر کودکی فلج مغزی را به طور متفاوتی تجربه می کند، برنامه ریزی برای یک رویکرد فردی برای توانبخشی هر کودک، روش ایده آلی می باشد.
روش های مدیریتی و درمانی که ممکن است به کودک دارای فلج مغزی اکتسابی کمک کنند تا عملکرد بیشتری را بدست آورد، شامل موارد زیر می باشند:
با بهترین روش ها برای مدیریت و درمان سی پی آشنا شوید:
بهترین روش ها برای کاهش علائم فلج مغزی
* کاردرمانی :کاردرمانی بر بهبود و بهینه سازی عملکردهای حرکتی کودک از طریق انجام تمرینات موثر و هدفمند تمرکز دارد. یک متخصص کاردرمانی مهارت ها و توانایی های عملکردی کودک را ارزیابی کرده و یک برنامه درمانی مناسب برای او ایجاد می کند که به تقویت عضلات، تقویت گردش خون و تقویت دامنه کامل حرکتی در مفاصل او کمک کند. به علاوه، متخصصین کاردرمانی موقعیت و وضعیت بدنی و همچنین نحوه بهبود الگوهای راه رفتن کودک را مورد بررسی قرار خواهند داد. وسایلی مانند ارتز و یا وسایل کمکی مانند عصا و یا واکر نیز ممکن است توسط متخصص کاردرمانی برای بهبود حرکت کودک توصیه و تجویز شوند.
جلسات کاردرمانی بر تقویت و بهبود استقلال کودک از طریق تمرین فعالیت‌های روزمره زندگی و تمرین بر روی مهارت‌های اصلی مورد نیاز برای انجام آسان‌تر فعالیت‌ها نیز تمرکز دارد. به عنوان مثال، کودکان ممکن است روش‌های جدیدی را برای انجام کارهای روزانه مانند مسواک زدن، غذا خوردن و لباس پوشیدن مستقل را بیاموزند. همچنین متخصصین کاردرمانی می توانند بر روی افزایش دامنه حرکتی و بهبود مهارت های دست و یا آرنج کودک کار کنند تا کودک بتواند یک چنگال را نگه داشته و آن را به سمت دهان خود آورده و غذا بخورد، و یا نحوه نوشتن و کاربرد وسایل مختلف را به کودک بیاموزند. علاوه بر این، یک متخصص کاردرمانی ممکن است ارزیابی کند که استفاده از ابزارهای تطبیقی به چه میزان برای کودک مفید بوده و سپس نحوه استفاده از آنها را به او آموزش دهد.
آیا کودکان سی پی می توانند به مرحله راه رفتن برسند؟ برای پاسخ دقیق این سوال، مطلب زیر را مطالعه نمایید:
آیا کودکان فلج مغزی در نهایت به راه رفتن می رسند؟
با یک اختراع جدید و شگفت انگیز به نام گیت پلیت برای کمک به تعادل کودکان سی پی آشنا شوید
احتمال راه افتادن کودک سی پی خود را پیش بینی کنید
با کاربرد اسپایدرکیج در کودکان فلج مغزی آشنا شوید
* گفتاردرمانی: شرکت در جلسات گفتاردرمانی برای کودکانی که در کنترل عضلات اطراف دهان خود دچار مشکل می شوند، مفید خواهد بود.
در جلسات گفتاردرمانی، گفتاردرمانگران تمریناتی را با هدف تقویت عضلات حرکتی دهان برای بهبود عملکرد گفتار و تغذیه کودک انجام می دهند. همچنین یک گفتار درمانگر می‌تواند به کودکانی که بی کلام هستند کمک کند تا نحوه استفاده از اشکال جایگزین ارتباطی مانند تولیدکننده‌های صدا و یا تابلوهای ارتباطی را بیاموزند.
آیا فلج مغزی می تواند بر روی چهره و صورت کودک اثر بگذارد؟ روش های درمانی برای بهبود آن چیست؟ مطلب زیر را مطالعه فرمایید:
آیا فلج مغزی روی چهره و صورت تاثیر می گذارد؟
* ارتز: ارتزهایی مانند بریس‌ها، پوشش های فشاری و قالب های گچی به افزایش هم ترازی مناسب اسکلتی عضلانی در کودکان دارای فلج مغزی اکتسابی کمک می‌کنند. ارتزها برای اصلاح وضعیت اندام ها، کمک به عملکرد عضو و جلوگیری از بدشکلی و تصحیح آن در قسمت های مختلف بدن به کار می روند.
بسیاری از کودکان فلج مغزی به دلیل سفتی و انقباضات غیر عادی عضلانی، رشد غیرطبیعی و یا تغییر شکل در عضلاتشان را تجربه می کنند. در واقع، تقریبا در حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد از کودکان فلج مغزی به اسکولیوز (وضعیتی که ستون فقرات به پهلو خم می شود) مبتلا خواهند شد.
ارتزها از انقباضات عضلانی جلوگیری نمی کنند، اما می توانند به کودک شما کمک کنند تا حرکاتش را با فرم صحیح انجام داده و کشش خفیف عضلات اسپاستیک را نیز انجام دهد.
با اهمیت و روش های کاردرمانی در بهبود اسکولیوز در کودکان آشنا شوید:
* دارودرمانی : بسته به عوارضی که کودک فلج مغزی تجربه می کند، پزشک ممکن است داروهای مختلفی را برای او تجویز کند. به عنوان مثال، برای کودکی که اسپاستیسیته شدید دارد ممکن است تزریق بوتاکس و یا شل کننده های عضلانی مفید باشد. در مقابل، کودکی که دردهای مزمن دارد ممکن است از مسکن استفاده کند. داروها ممکن است به تسکین عوارض و مشکلات فلج مغزی کمک کنند تا کودکان فلج مغزی بتوانند عملکرد بیشتر و کیفیت زندگی بالاتری را داشته باشند.
آیا می دانید در حدود 75 درصد از کودکان سی پی، دردهای مختلفی را تجربه می کنند؟ برای آشنایی با نحوه مدیریت و درمان درد در کودکان سی پی، مطلب زیر را مطالعه فرمایید:
درد در کودکان فلج مغزی و راهکارهای درمانی آن
فلج مغزی اکتسابی: نکات کلیدی
فلج مغزی اکتسابی به اختلالات حرکتی ناشی از آسیب به مغز در حال رشد و تکامل کودک اشاره دارد که پس از ۲۸ روز اول زندگی کودک ایجاد می شوند. بنابراین، فلج مغزی اکتسابی معمولاً توسط عوامل خارجی مانند آسیب و ضربه های وارد شده به سر و یا عفونت ایجاد می‌شود. در نظر داشته باشید که هر مورد از فلج مغزی منحصر به فرد و خاص خودش بوده و چه کودک قبل از تولد، چه در هنگام تولد و یا بعد از تولد دچار فلج مغزی شود، نیاز به برنامه ریزی و درمان خاص خود را دارد. امیدواریم این مطلب به شما کرده باشد تا با معنای فلج مغزی اکتسابی و روش های درمان و مدیریت موثر آن آشنا شده باشید.
آیا علائم و نشانه های فلج مغزی با افزایش سن کودکان تغییر می کنذ؟ در مطلب زیر، علائم فلج مغزی در سنین مختلف را توضیح داده ایم:
علائم فلج مغزی را در سنین مختلف بشناسید
ترجمه توسط تیم پژوهشی بخش فلج مغزی مرکز جامع توانبخشی ایران