هدف گفتار درمانی در اوتیسم افزایش ارتباط خود انگیخته از طریق بیان نظرها، درخواست کردن، کسب اطلاعات و مداخلات کلامی بین فردی می‌باشد. زبان وسیله‌ای است که از طریق آن ارتباط حاصل می‌شود.
گفتاردرمانی اوتیسم شاخه‌ای از توانبخسی این کودکان است که می‌تواند به بهبود گفتار، ارتباط و حتی زندگی شخصی وخانوادگی فرد کمک کند. روشهای مورد استفاده در این بخش بسیار متنوع است به گونه‌ای که از یک کلینیک به کلینیکی دیگر و حتی در برخی از موارد از درمانگری به درمانگری دیگر متفاوت است.
از طرفی دیگر درمان در این کودکان هر چه سریع‌تر انجام شود نتیجه بهتر و بیشتری به دنبال خواهد داشت. در نتیجه لازم است خانواده‌ها با گفتاردرمانی در کودکان اوتیسم و اصول و مبانی آن به خوبی آشنا باشند. در ادامه این مطلب مرکز جامع توانبخشی ایران همین موضوع را با همدیگر بررسی خواهیم کرد.
گفتاردرمانی اوتیسم به چه معنا است؟
گفتاردرمانی خود یک رشته توانبخشی است که در حوزه رفع مشکلات کلامی و غیرکلامی که ارتباطات فرد را محدود می‌کنند، فعالیت می‌کند. فرقی هم نمی‌کند که دلیل مشکلات جسمی باشد یا در اثر اختلال در درک و پردازش المان‌های مختلف شکل گرفته باشد. در هر صورت گفتاردرمانی تلاش می‌کند موانع برقراری ارتباط را از میان بردارد. از آنجایی که مشکلات ارتباطی در کودکان طیف اوتیسم به واضح دیده می‌شود، لازم است به کمک گفتاردرمانی برای رفع این اختلالات تلاش کرد. در واقع می‌توان گفت که نقطه تلاقی گفتاردرمانی و اوتیسم اختلال در گفتار و برقراری ارتباط در شرایط مختلف (خانه، مدرسه، محل کار و به صورت کلی اجتماع) می‌باشد.
گفتاردرمانی در کودکان اوتیسم افزایش ارتباط خود انگیخته از طریق بیان نظرها، درخواست کردن، کسب اطلاعات و مداخلات کلامی بین فردی را دنبال می‌کند. در نظر داشته باشید که در این میان ممکن است برای برخی از کودکان روش‌ها جایگزین حرف زدن مانند نوشتن یا اشاره و نقاشی کردن استفاده شود. در واقع می‌توان گفت که گفتاردرمانی به دنبال بهبود ارتباطات اجتماعی فرد است و در این راه از هیچ تلاشی فروگذار نخواهد کرد.
آیا کودک اوتیسم حرف می‌زند؟
اگر درباره اوتیسم اطلاعات کلی داشته باشید حتما می‌دانید که اوتیسم یک بیماری با علایم ثابت نیست بلکه طیفی از بیماری‌ها است که ممکن است در حوزه‌هاس مشخصی به کمک نیاز داشته باشند. در مورد حرف زدن کودکان اوتیسم باید اشاره کنیم که شدت بیماری، نوع بیماری، زمان شروع گفتاردرمانی، شرایط محیطی و سایر شرایط می‌توانند روی توانایی حرف زدن وی تاثیر گذار باشند. در کل می‌توان گفت که برخی از این کودکان در تولید صداها به مشکل خواهند خورد در حالیکه برخی دیگر توانایی تولید صدا و کلمات را خواهند داشت اما در ترکیب آن‌ها با اشکال روبرو هستند. برخی هم می‌توانند جملات معنادار را تولید کنند اما کاربرد این جملات را ندارند و نمی‌توانند در موقعیت مناسب از آن استفاده کنند. در نهایت بعضی از کودکان اوتیسم می‌توانند ارتباط مناسبی را برقرار نمایند. در همین راستا نوشته آیا کودکان اوتیسم حرف می‌زنند؟ راهنمای بهتری را در این مورد در اختیار شما قرار خواهد داد.
مشکلات گفتاری کودکان اوتیسم
کودکان اوتیسم با مشکلات گفتاری زیادی هم در حوزه صحبت کردن و هم در حوزه غیر کلامی روبرو هستند. برای نمونه ممکن است یک فرد توانایی بیان کردن حروف و کلمات را نداشته باشد یا در استفاده از حرکات و ژست‌ها زمان حرف زدن دارای اختلال باشد. به طور کلی می‌توان گفت که اوتیسم روی 5 مهارت مورد نیاز برای برقراری ارتباط تاثیر منفی به جای خواهد گذاشت:
1- زبان بیانی و گفتاری
اختلالات زبان بیانی و گفتاری شامل اختلال در گوش دادن و صحبت کردن می‌باشد. وقتی فرد توانایی گوش دادن موثر را ندارد، اولا توانایی صحبت کردن را پیدا نخواهد کرد. چون زمانی که چیزی را نشنویم یا نتوانیم شنیده‌هایمان را پردازش کنیم، نمی‌توانیم حرف هم بزنیم. همچنین نمی‌توانیم در شیوه صحیح ارتباط را به وجود بیاوریم. از طرفی دیگر ناتوانی در صحبت کردن به هر دلیلی که باشد مانع برقراری ارتباط موثر با دیگران خواهد شد. در نظر داشته باشید که در این صورت فرد اعتماد به نفس خود را از دست خواهد داد و میل به شرکت در اجتماع در وی کاهش پیدا می‌کند که می‌تواند به صورت یک سکیل عیوب در آمده و مهارت‌های ارتباطی فرد را تخریب نماید.
2- زبان نوشتاری
یکی از راه‌های رشد زبان در افراد توانایی نوشتن است. افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است در خواندن، نوشتن و هجی کردن حروف و کلمات دارای مشکل باشند. این مشکلات می‌توانند خود را در قالب اختلال یادگیری نشان دهند. همچنین استفاده از نوشتار می‌تواند به عنوان جایگزین حرف زدن در برخی از افراد مورد استفاده قرار گیرد. بنابراین اختلال در زبان نوشتاری می‌تواند روشهای جایگزین را هم از بین ببرد. گفتاردرمانی در کودکان اوتیسم تلاش می‌کند با حل این مشکل توانایی برقرای ارتباط فرد را افزایش دهد.
3- ریاضی
اختلال در درک مفاهیم ریاضی و منجر خواهد شد که فرد نتواند اعمال ریاضی را به خوبی انجام دهد. همین موضوع ناتوانی فرد در انجام برخی از فعالیت‌ها عمومی مانند خرید کردن و کار کردن را به دنبال داشته باشد. اختلال در مهارت‌های ریاضی را هم می‌تواند جزو اختلال یادگیری به حساب آورد که متخصصین گفتاردرمانی برای رفع آن تلاش خواهند کرد.
4- استدلال و نتیجه گیری
برقرار کردن ارتباط موثر با دیگران یک مهارت است که به اجزای زیادی نیاز دارد. توانایی استدلال و نتیجه‌گیری یکی از این مهارت‌ها است که روی قضاوت، حل مسئله و بسیاری دیگر از مهارت‌های ریز و درشت تاثیر مستقیم خواهد گذاشت. از این رو لازم است که مهارت‌های استدلال و نتیجه‌گیری فرد به شیوه صحیحی رشد پیدا کند. این بخش هم یکی از وظایفی است که گفتاردرمانی در کودکان اوتیسم به آن خواهد پرداخت.
5- حافظه
هر فردی که مطلب جدیدی را یاد می‌گیرد ابتدا آن را در حافظه کوتاه مدت خود ثبت خواهد کرد و سپس به حافظه بلندمدت فرد فرستاده می‌شود تا پردازش‌های مورد نیاز روی آن انجام شود. اختلال در حافظه چه کوتاه مدت باشد و چه بلند مدت می‌تواند تبعات جبران ناپذیری را به دنبال داشته باشد. برای نمونه اگر حافظه کوتاه فرد دارای نقص باشد، فرد نمی‌تواند دستورات را به خاطر بسپارد. یکی از دلایلی که فرد دارای ASD نمی‌تواند جملات و دستورات چند بخشی را به انجام دهد، ضعف در حافظه است. از طرفی دیگر در صورتی که فرد نتواند حقایق و مسائل آموزش دیده را به خاطر بیاورد، در یادگیری معنایی پیدا نخواهد کرد.
بخش گفتاردرمانی کلینیک توانبخشی ایران به کمک مدرن‌ترین تجهیزات و ماهرترین درمانگران در حوزه اوتیسم آماده ارائه خدمات به شما همشهریان گرامی می‌باشد. برای دریافت مشاوره و نوبت می‌توانید با شماره زیر در تماس باشید:
02188242410
تفاوت گفتاردرمانی با کاردرمانی کودکان اوتیستیک
یکی از مباحث مهم در توانبخشی افراد اوتیستیک به تفاوت‌ها و شباهت‌های کاردرمانی و گفتاردرمانی در این حوزه مرتبط است. به صورتی که بسیاری از خانواده‌ها دچار سردرگمی خواهند، مخصوصا اگر برای هر کدام به کلینیک جداگانه‌ای مراجعه کنند یا در یک کلینیک کار تیمی را مشاهده نکنند.تفاوت این دو در این است که کاردرمانی یک رشته کلی‌نگر است و روی همه اجزایی که برای فرد مشکل ایجاد می‌کند، مداخله انجام خواهد داد. اما گفتاردرمانی رشته‌ای تخصصی‌تر است که اختصاصا روی بهبود گفتار و مهارت‌های ارتباطی تمرکز دارد. در اساس هر دو رشته یک هدف را دنبال می‌کنند و در این میان در برخی از حوزه‌ها مانند تقویت حافظه یا آموزش حل مسئله و تقویت مهارت‌های اجتماعی با هم همپوشانی خواهند داشت. نکته مهم این است که اگر به تیم ورک با هم کار کنند قطعا بهترین نتیجه را برای کودک به دنبال خواهند داشت.
چرا مداخلات زودهنگام گفتاردرمانی در کودکان اوتیسم اهمیت دارد؟
اوتیسم یک اختلال رشد عصبی است به این معنا که رشد مغز فرد طبیعی نیست و با مشکلاتی روبرو است. مغز از خاصیتی به اسم پلاستیسیتی برخوردار است. پلاستیسیتی مغز به این معنا است که مغز انعطاف پذیر بوده و توانایی تغییر و رشد را دارد. میزان پلاستیسیتی مغز در کودکان بیشتر است و با افزایش سن کاهش پیدا می‌کند. در نظر داشته باشید که مغز افراد بزرگسال هم انعطاف دارد اما میزان آن نسبت به کودکان بسیار کمتر است. بنابر آنچه گفته شده هر چه سن کودک کمتر باشد مداخلات گفتاردرمانی بهتر به نتیجه می‌رسند. این ویژگی در مورد سایر بیماری‌های کودکی مانند فلج مغزی هم صدق می‌کند.
اهداف گفتاردرمانی در کودکان اوتیسم
گفتاردرمانگران می‌توانند نقش مهمی در کمک به کودک اوتیستیک در یادگیری برقراری ارتباط و تعامل با افراد دیگر ایفا کنند. بسته به محیط (مدرسه، خانه، اداره) درمانگر کودک ممکن است به صورت انفرادی یا به صورت گروهی با کودک کار کند. با در نظر گرفتن سطح عملکردی فرد اوتیستیک، درمانگر ممکن است روی یک یا همه مهارت‌های زیر تمرکز کند:
1- گفتار تکراری و غیر منعطف
کودکان دارای اختلالات طیف اوتیسم ممکن است که در مکالمات خود از المان‌ها و ساختارهایی استفاده کنند که کاربرد درستی نداشته باشد. در واقع در تناسب بین موقعیت و حرف‌ای زده شده وجود ندارد. به عنوان مثال: کودک ممکن است چندین بار رنگ‌هایی را که می‌شناسد در یک مکالمه‌ای که ربطی به رنگ‌ها ندارد، لیست کند. این افراد همچنین ممکن است اکولالیا داشته باشند، به این معنی که کلمات یا عباراتی را که می‌شنوند تکرار می‌کنند. از جمله جملات گیرا یا جرنگ جرنگ که در فیلم‌ها یا تلویزیون می‌شنوند.
کودکان بزرگتر، نوجوانان و بزرگسالان ممکن است هنگام شروع مکالمه از عبارات ثابت استفاده کنند. برای مثال: ممکن است همیشه هنگام شروع مکالمه بگویند: «اسم من علی است»، حتی اگر قبلاً شخصی را که با او صحبت می‌کنند، بشناسند. گفتاردرمانی سعی می‌کند گفتار تکراری و غیر منعطف این کودکان را برطرف نمایید.
2- بهبود زبان بدن
چگونه می‌توانید بفهمید که شخص دیگری شوخی می‌کند یا حرف‌هایش جدی است؟ چه زمانی برای پیوستن به یک مکالمه مناسب است و چه زمانی مکالمه خصوصی است؟ زبان بدن به درک بهتر مکالمات و ارتباطات کمک خواهد کرد. یکی از مهم‌ترین اهداف گفتاردرمانی کودکان اوتیستسک کمک به درک بهتر زبان بدن است تا افراد بتوانند راحت‌تر علایم و نشانه‌های زبانی غیر آشکار را درک نمایند.
3- کاهش مونوتون بودن صدا
گفتاردرمانی اوتیسم به دنبال این است که صدای مونوتون را حذف کند تا کودکان به شیوه‌ای موثر بتوانند با صداها را تولید نمایند. صدای مونوتون حالتی است که فرد در هنگام صحبت کردن صدایی یکنواخت دارد و نمی‌تواند تون صدای خود را تغییر دهد. در واقع صدا هیجان ندارد و شدت آن ثابت است. همچنین در این حالت احساساتی مانند خوشحالی، ناراحتی و عصبانیت ممکن است به خوبی بروز پیدا نکنند. در نتیجه درک محتوا و منظور فرد سخت خواهد بود. رفع مونوتون بودن صدا کمک خواهد کرد که فرد بتواند راحت‌تر منظور خود را بیان کند.
4- آموزش گرامر
گرامی جزو جنبه‌های بسیار مهم گفتار است که لازم است به آن توجه کافی نشان داده شود. برخی از کودکان مبتلا به اوتیسم در استفاده از دستور زبان صحیح با مشکل مواجه شوند. این اختلال حتی زمانی که قبلا در خانه یا مدرسه مدل سازی شده‌اند بروز پیدا می‌کنند. این کودکان ممکن است خود را به عنوان سوم شخص مورد خطاب قرار دهند (“علی آبمیوه می خواهد”) یا از زمان‌های نادرست استفاده کنند و غیره. گفتاردرمانگران اغلب با کودکان اوتیستیک کار می‌کنند تا به آن‌ها کمک کنند اشتباهات دستور زبان را اصلاح کنند.
5- آموزش مفاهیم
توانایی یک فرد در بیان مفاهیم انتزاعی نشان دهنده توانایی آن‌ها در درک این مفاهیم نمی‌باشد. برای نمونه ممکن است یک کودک بتواند تا 10 بشمارد اما درک درستی از این عدد نداشته باشد. این ویژگی در کودکان دیده می‌شود و به مرور زمان با توسعه توانایی‌های فرد، مفاهیم هم معنا پیدا می‌کنند. افراد اوتیستیک اغلب، اوقات سختی را با ایده هایی مانند کم، عدالت و آزادی می‌گذرانند. گفتاردرمانگران ممکن است بر روی آموزش مفاهیم و افزایش درک افراد از این مفاهیم کار کنند.
6- آموزش نوشتن به کودکان اوتیسم
گفتاردرمانی در اوتیسم همواره یکی از اهداف خود را روی آموزش مهارت‌ها مختلف قرار داده است. آموزش نوشتن از دو جهت به بهبود گفتار افراد کمک خواهد کرد. در مرحله اول کمک خواهد کرد که فرد مفاهیم جدیدی را یاد بگیرد. برای مثال: هنگامی که فرد مفهوم خط را یاد می گیرد با کشیدن آن هم آشنا می‌شود. در ثانی نوشتن در برخی از موارد می‌تواند جایگزین مناسبی برای صحبت کردن باشد. به صورتی که برخی از افراد توانایی صحبت کردن ندارند، از روشهای جایگزین مانند نوشتن استفاده خواهند کرد. بنابراین آموزش نوشتن به کودکان اوتیسم در کسب مهارت‌های جدید کمک شایانی خواهد کرد.
7- بهبود مهارت‌های ارتباطات اجتماعی
هدف نهایی و غایی گفتاردرمانی بهبود مهارت‌های ارتباطی افراد است. در این راستا مهارت‌های اجتماعی نقش بسزایی دارند و می‌توانند ارتباطات فرد را متحول نمایند. این که فرد بتواند با افراد مختلف گفتگو داشته باشد نیازمند اعتماد به نفس، توانایی کنترل خشم، توجه و تمرکز و مهارت‌های ریز دیگری است که گفتاردرمانی تلاش می‌کند آن‌ها را در این کودکان پرورش دهد.
رویکردهای گفتاردرمانی اوتیسم
اهداف مختلف در گفتاردرمانی از طریق روش‌ها و رویکردهای مختلفی قابل دستیابی است. استفاده از روشهای مختلف کمک خواهد کرد که متناسب‌ترین درمان به فرد برسد. چرا که می‌دانیم اوتیسم یک بیماری ثابت نیست، بلکه بیماری است که علایم و نشانه‌های مختلفی دارد و میزان مشکلاتی که برای فرد به وجود می‌آورد از فردی به فردی دیگر متفاوت است. مهم‌ترین رویکردهای گفتاردرمانی اوتیسم شامل موارد زیر است:
1- روش Aba
روش aba که با عنوان تحلیل رفتار کاربردی شناخته می‌شود یکی از روش‌هایی است که هم کاردرمانگران و هم گفتاردرمانگران برای درمان اوتیسم به کار می‌گیرند. در این روش به کمک تقویت مثبت تلاش می‌شود که رفتارهای مخرب کودک از بین رفته و رفتارهای مثبت و سازنده جایگزین شود. منظور از تقویت مثبت، معرفی یک محرک مطلوب یا خوشایند پس از یک رفتار است. محرک مطلوب رفتار را تقویت می‌کند و احتمال تکرار رفتار را بیشتر می‌کند.
این روش به عنوان یک روش تربیتی در کودکان عادی هم مورد استفاده قرار می‌گیرد و در واقع بسیاری از ما بدون اینکه با این روش آشنا باشیم قبلا از آن استفاده کرده‌ایم. متاسفانه در زندگی عادی بیشتر روی جنبه منفی این روش یعنی تنبیه متمرکز شده‌ایم. در نسخه‌های قدیمی aba هم تقویت منفی وجود داشت که جنبه تنبیهی داشت اما امروزه با آپدیت شدن روش‌ها تقویت منفی به کلی منسوخ شده است و تنبیه کاربرد ندارد. بلکه برای جلوگیری از بروز رفتارهای مخرب مانند خود زنی از قوانین استفاده می‌شود. به این معنی که در صورتی که فرد قوانین را بکشند با جریمه روبرو خواهد شد اما تنبه بدنی یا سایر تنبیه‌ها که روی روحیه و شخصیت فرد تاثیر منفی به جای بگذارد به هیچ وجه قابل قبول نیست.
2 – رفتار درمانی شناختی
رفتاردرمانی شناختی یکی دیگر از تکنیک‌های مورد استفاده در گفتاردرمانی کودکان است. رفتار درمانی شناختی به فرد کمک خواهد کرد که عوامل آسیب زا مانند استرس و اضطراب را در رفتارهای خود شناسایی کند. این موضوع باعث می‌شود که درک فرد نسبت به موضوع افزایش پیدا کند. در مرحله بعد درمانگر تلاش می‌کند به کمک به کمک شناخت جدید، باورهای مخرب فرد شناسایی شود و برای تغییر آن‌ها تلاش شود. در واقع می‌توان رفتاردرمانی شناختی و aba را مکمل همدیگر دانشت که به پیشرفت هم کمک خواهند کرد. شاید از خود بپرسید این روش چه کاربردی در گفتاردرمانی اوتیسم دارد؟ جواب ساده است این روش کمک می‌کند که در موقعیت‌های مختلف فرد بتواند احساسات خود را کنترل کند و بهتر بتواند با دیگران ارتباط بگیرد.
3- نوروفیدبک
گفتاردرمانی برای درمان اوتیسم سعی کرده است که روش های متنوعی را توسعه دهد. یکی از این روش‌ها نوروفیدبک است. نوروفیدبک نوعی بیوفیدبک است که به عنوان EEG-Biofeedback هم شناخته می‌شود. با این وجود در حالی که بیوفیدبک برای اندازه‌گیری عملکردهای بدن مانند دمای دست، تنش عضلانی و تغییرات ضربان قلب استفاده می‌شود، نوروفیدبک بر روی اندازه‌گیری و تمرین فعالیت در مغز تمرکز دارد. آموزش نوروفیدبک بر آموزش عملکرد درونی مغز به بیماران و نحوه تغییر الگوهای امواج مغزی برای دستیابی به عملکرد سالم‌تر متمرکز است. در واقع، نوروفیدبک به بیماران این امکان را می‌دهد تا نقش فعال‌تری در درمان خود داشته باشند، که باعث می‌شود بهبودها در دراز مدت باقی بمانند.
4- بازی درمانی
گفتاردرمانی از بازی درمانی برای آموزش مفاهیم مختلف و همچنین اصلاح ساختار گفتاری فرد استفاده خواهد کرد. برای نمونه آموزش تلفظ صحیح حروف یا کلمات مختلف در این بخش قابل اجرا می‌باشد. بازی درمانی همکاری بیشتر کودک را به همراه دارد. از طرفی دیگر یادگیری کودک از طریق بازی بسیار بیشتر است. در نظر داشته باشید که بازی درمانی روشی بسیار گسترده است و در بسیاری از حوزه‌ها کاربرد دارد. برای مثال کاردرمانگران هم از این روش برای رفع مشکلات جسمی و ذهنی کودکان کمک خواهند گرفت.
5- گروه درمانی
گروه درمانی یکی دیگر از تکنیک‌های مورد استفاده در گفتاردرمانی کودکان اوتیسم است. گروه درمانی می‌تواند مهارت‌های اجتماعی فرد را به طور قابل توجهی افزایش دهد. در این حالت افراد فعالیت‌هایی را به صورت دسته جمعی انجام خواهند داد. از طرفی ممکن است گروه درمانی با اهداف مختلف انجام شود اما در هر صورت به بهبود مهارت‌های اجتماعی چه به صورت خودآگاه چه به صورت ناخودآگاه منجر خواهد شد. تلفیق گروه درمانی با سایر روشهای درمانی می‌تواند نتایج شگفت انگیزی را به دنبال داشته باشد.
6- موسیقی درمانی
استفاده از موسیقی برای درمان بیماری‌های مختلف سال‌ها است به عنوان روشی بسیار موثر خود را به اثبات رسانده است. در بسیاری از کشورها و دانشگاه‌ها رشته ای اختصاصی به عنوان موسیقی درمانی وجود دارد اما متاسفانه در ایران هنوز چنین رشته ای به صورت مجزا وجود ندارد. اما خوشبختانه توانبخشی و مخصوصا گفتاردرمانی در این راه قدم‌های بزرگی برداشته است. موسیقی درمانی می‌تواند برای درمان ناتوانی گفتار در کودکان اوتیسم کاربردی باشد. از طرفی دیگر می‌تواند مهارت‌های اجتماعی فرد را تقویت کند. همچنین برخی از کودکان دارای اوتیسم توانایی‌های منحصر به فردی در زمینه موسیقی دارند که می‌تواند زندگی آن‌ها را به کلی دگرگون نماید.
7- آموزش روشهای جایگزین صحبت کردن
گفتاردرمانی کودکان اوتیسم در جهت بهبود ارتباطا فرد از هیچ تلاشی چشم پوشی نخواهد کرد. به همین دلیل روش‌ها و ساختارهای جایگزینی برای حرف زدن طراحی کرده است که ممکن است برای کودکان این کودکان مفید واقع شود. استفاده از زبان اشاره یکی از این روش‌ها است. زبان اشاره برای افرادی که هم از اوتیسم و هم از ناشنوایی رنج می‌برند کاربردی خواهد بود. از طرفی دیگر استفاده از روش PECS (سیستم ارتباط تبادل تصویر) یکی دیگر از این روش‌ها است. در این شیوه فرد از تصاویر برای انتقال منظور خود استفاده خواهد کرد. استفاده از دستگاه‌های گفتار الکترونیکی هم می‌تواند جایگزین مناسبی برای صحبت کردن باشد. البته برخی از محدودیت‌ها در ایران وجود دارد که استفاده از روشهای جایگزین را کمی سخت کرده است. برای نمونه تجهیزات گفتاری الکترونیکی در ایران به راحتی قابل دستیابی نمی‌باشند.
بهترین کلینیک گفتاردرمانی اوتیسم در تهران
کلینیک گفتاردرمانی اوتیسم مجموعه توانبخشی ایران با همکاری بهترین و ماهرترین درمانگران سال‌های متمادی است که خود را به عنوان یکی از بهترین کلینیک‌های این حوزه معرفی کرده است. استفاده از روشهای درمانی مناسب در کنار کار تیمی و تجهیزات مدرن به بهبود کودکان اوتیسم کمک کند. ما همواره در تلاش هستیم تا جدیدترین درمان‌ها را در مدرن‌ترین کلینیک توانبخشی در اختیار شما خانواده های گرامی قرار دهیم.
