آیا کودک بیش فعال، اختلال یادگیری هم دارد؟
- توضیحات
اختلال کمبود توجه و بیش فعالی (ADHD)، نوعی اختلال یادگیری نیست. با این وجود، برخی از علائم این اختلال، مانند بیش فعالی و مشکل در تمرکز، ممکن است بر توانایی های کودک برای یادگیری تأثیر منفی بگذارند.
بر طبق نظر اکثر متخصصان و Learning Disability Organizations، اختلال کمبود توجه و بیش فعالی (ADHD) می تواند بر روند یادگیری و آموزش کودک تاثیر منفی گذاشته و بسیاری از کودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه و بیش فعالی (ADHD)، به سایر اختلالات یادگیری نیز مبتلا خواهند بود.
ولی، از آنجایی که اختلال کمبود توجه و بیش فعالی (ADHD)، بر جنبه‌های خاصی از یادگیری، مانند توانایی درک گفتار و یا نوشتار کودک تأثیر نمی‌گذارد، معمولا متخصصان آن را به عنوان یک اختلال یادگیری در نظر نمی گیرند.
در مطلب زیر توضیح خواهیم داد که چرا با اینکه اختلال کمبود توجه و بیش فعالی (ADHD) نوعی اختلال یادگیری نیست، ولی همچنان می تواند بر یادگیری کودک تأثیر بگذارد و برخی از نکات مدیریتی و درمانی را نیز برای بهبود آن عنوان خواهیم کرد.
اختلال یادگیری چیست؟ برای آشنایی با انواع اختلالات یادگیری و روش های درمانی آنها، از مطلب زیر دیدن نمایید:
اختلال یادگیری (تعریف، انواع، دلایل، علائم و راه های درمان)
آیا اختلال کمبود توجه و بیش فعالی (ADHD)، نوعی اختلال یادگیری می باشد؟
پاسخ این است: خیر. اختلال کمبود توجه و بیش فعالی (ADHD)، نوعی اختلال یادگیری نیست. با این حال، برخی از علائم و نشانه های آن ممکن است بسیار شبیه به اختلالات یادگیری باشند. میزان بروز اختلالات یادگیری در میان کودکان مبتلا به بیش فعالی (ADHD)، بیشتر می باشد، و در کودکان مبتلا به اختلالات یادگیری نیز احتمال بیشتری برای تشخیص بیش فعالی (ADHD) وجود دارد.
نسخه پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی (DSM-5)، ویژگی های زیر را برای اختلالات یادگیری فهرست کرده است:
* کودک در طی سال های تحصیلی، درمهارت های نوشتن، خواندن، ریاضیات و یا استدلال مشکلات مداومی دارد. علاوه بر این، کودک ممکن است در به خاطر سپردن اتفاقات، تفکر دقیق و یا خوب نوشتن مشکل داشته باشد.
* مهارت های تحصیلی کودک پایین تر از حد متوسط باشند. به عنوان مثال، کودک مبتلا به دیسلکسیا یا نارساخوانی درجات بیشتری از مشکلات در خواندن را تجربه می کند و نیاز به تلاش بیشتری برای خواندن نسبت به کودکان بدون این اختلال دارد.
* مشکلات کودک می بایست از سال های مدرسه شروع شود، نه در بزرگسالی، نمایان شوند.
* وجود اختلال دیگری مانند یک اختلال رشدی و تکاملی و یا عصبی، دلیل مشکلات کودک نباشد. به عنوان مثال، یک کودک مبتلا به اختلال کمبود توجه و بیش فعالی (ADHD)، ممکن است به دلیل داشتن مشکل در تمرکز، در خواندن مشکل داشته باشد، نه به دلیل ابتلا به نارساخوانی یا دیسلکسیا.
آیا با مفهوم دیسلکسیا آشنایی دارید؟ برای آشنایی با مفهوم دیسلکسیا و روش های درمان آن، مطلب زیر را مطالعه نمایید:
همه چیز درباره دیسلکسیا و روش های درمانی آن
آیا بیش فعالی (ADHD) بر یادگیری کودک تاثیر می گذارد؟
اختلال کمبود توجه و بیش فعالی (ADHD)، می تواند بر بسیاری از جنبه های یادگیری در کودکان تأثیر بگذارد. علائم این اختلال و اثرات آن بر یادگیری کودکان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
* کاهش عملکرد اجرایی: این مشکل برنامه ریزی و هماهنگی افکار و فعالیت ها را برای کودک دشوارتر می کند. کودک ممکن است در شروع تکالیف، زمان بندی برای انجام تکالیف و تنظیم احساسات خود با مشکل مواجه شود.
* بیش فعالی: کودکان بیش فعال ممکن است در نشستن، منتظر نوبت ماندن و یا آرام ماندن مشکل داشته باشند. در نتیجه، این مشکلات می توانند موفقیت این کودکان را در کلاس درس دشوار کنند. همچنین ممکن است این مشکلات بر روابط کودک با همسالان و معلمان نیز تأثیر بگذارند.
* مشکل در حفظ تمرکز: ممکن است کودکان بیش فعال، در حفظ تمرکز در مدرسه مشکل داشته باشند که این مشکل بر توانایی آنها برای یادگیری تأثیر می گذارد. مشکلات مرتبط با توجه و تمرکز می توانند سبب شوند که دانش آموز در هنگام انجام امتحانات، حتی زمانی که مطالب را می داند، با چالش هایی مواجه شود. این مشکل به این دلیل ایجاد می شود که حواس پرتی سبب می شود که کودک سوالات را کامل جواب نداده و یا مفهوم آنها را متوجه نشود.
* بی نظمی و بی برنامه گی: بی نظمی و بی برنامه گی می تواند مطالعه کردن و یا اولویت بندی تکالیف را برای کودکان بیش فعال سخت کند. همچنین می تواند سبب شود که این کودکان فرصت و زمان بندی را از دست بدهند و تکالیف مدرسه شان را نیز فراموش کنند و این عوامل بر نمرات آنها نیز تأثیر خواهد گذاشت.
* رفتارهای تکانشی: اختلال کمبود توجه و بیش فعالی (ADHD) می تواند سبب رفتارهای تکانشی در کودکان شود که این گونه رفتارهای تکانشی می توانند منجر به ایجاد مشکلات مختلف برای دانش آموز در مدرسه شود. همچنین ممکن است کودکان را به سمت تصمیم گیری های نادرست بکشاند، مانند درس نخواندن و یا انجام ندادن تکالیف.
* عدم توجه به جزئیات: دانش آموزان بیش فعال (ADHD)، ممکن است در انجام فعالیت ها عجله کرده و یا نتوانند به جزئیات کوچک توجه کنند. مثلا ممکن است متوجه یک کلمه اضافی در یک سوال نشوند و یا یک تکلیف درسی را به طور کامل نخوانده و یا درک نکنند.
در نظر داشته باشید با وجود اینکه بیش فعالی (ADHD) می تواند چالش هایی را برای کودکان ایجاد کند، ولی مزایای متعددی نیز دارد که می توانند تأثیر مثبتی بر یادگیری کودکان داشته باشند، مانند مهارت تاب آوری و مثبت گرایی.
با مطالعه مطلب زیر،با ویژگی های مثبت اختلال بیش فعالی در کودکان آشنا شوید:
ویژگی های مثبت اختلال بیش فعالی
تشخیص اختلال کمبود توجه و بیش فعالی (ADHD) و اختلالات یادگیری:
در نظر داشته باشید که هیچ آزمون خاصی به تنهایی نمی تواند وجود اختلالات یادگیری را در کودکان تشخیص دهد. بنابراین، پزشکان و سایر متخصصان از معیارهای تشخیصی نسخه پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی (DSM-5)، برای تشخیص بیش فعالی (ADHD) و سایر اختلالات یادگیری استفاده می‌کنند. علاوه بر این، داشتن تنها یک علامت کافی نیست؛ به عبارتی کودک می بایست چندین علامت از معیارهای تشخیص را داشته باشد که در زندگی روزمره او اختلال ایجاد می کنند.
برخی از روش ها برای تشخیص این گونه اختلالات در کودکان عبارتند از:
* بررسی سوابق سلامتی و پزشکی: در حالی که یک معاینه ساده جسمی نمی تواند اختلال بیش فعالی (ADHD) و یا اختلالات یادگیری را در کودک تشخیص دهد، اما می تواند مشکلات دیگری مانند ضربه مغزی و یا عفونت را در کودک نشان دهد.
* سابقه تحصیلی: یک متخصص کاردرمانی ممکن است در مورد سوابق تحصیلی دانش آموز سوالاتی را بپرسد و دانش آموز را برای ارزیابی آماده کند. به عنوان مثال، دانش آموزی که نمرات خوبی داشته و تنها در خواندن مشکل دارد، ممکن است یک اختلال یادگیری مرتبط با خواندن مانند دیسلکسیا یا نارساخوانی داشته باشد.
* تست های روانشناسی و شناختی: یک متخصص کاردرمانی ذهنی و یا یک روانشناس ممکن است تست های متفاوتی را به کودک بدهد تا میزان توجه و تمرکز و وجود اختلالات یادگیری را در او بررسی کرده و تفاوت های فکری و یا یادگیری او را نیز شناسایی کند.
* سابقه رشدی و تکاملی: توجه به مولفه های ژنتیکی در شناسایی اختلالات یادگیری و اختلال بیش فعالی (ADHD) در کودکان، بسیار اهمیت دارد. یک پزشک متخصص و یا متخصص کاردرمانی ذهنی در مورد هر گونه سابقه خانوادگی کودک از والدین سوالاتی را خواهند پرسید. این متخصصین برای تشخیص یک کودک و یا بزرگسال مبتلا به بیش فعالی (ADHD)، می بایست شواهدی را از علائم بیش فعالی و یا سایر اختلالات یادگیری را در مراحل مختلف رشد و تکامل کودک بررسی کنند.
از مطلب زیر دیدن فرمایید:
آیا اختلال کمبود توجه و بیش فعالی ژنتیکی است؟
در صورت مشاهده هر گونه علائمی از اختلالات یادگیری و اختلال کمبود توجه و بیش فعالی (ADHD) در کودکتان، با متخصصین مرکز جامع توانبخشی ایران همراه شوید. مرکز جامع توانبخشی ایران با بیش از دو دهه تجربه در زمینه خدمات توانبخشی تخصصی کودکان و با کمک مجرب ترین درمانگران در دو شعبه فعال در مرکز و غرب تهران در رفع مشکلاتی مانند انواع اختلالات یادگیری و شناختی، مشکلات مرتبط با تمرکز، توجه و حافظه، و تاخیر و اختلال در انواع مهارت های حرکتی و گفتاری، با به کار بردن به روزترین تکنیک ها و تجهیزات آماده ارائه خدمات به کودکان عزیز شما می باشد.
جهت مشاوره و تعیین وقت با ما همراه شوید:
چگونه اختلال کمبود توجه و بیش فعالی (ADHD) و اختلال یادگیری را در کودکان مدیریت و درمان کنیم؟
درمان علائم بیش فعالی در کودکان می تواند در بهبود علائم اختلالات یادگیری مرتبط با بیش فعالی نیز کمک کند.
شما می توانید روش های زیر را امتحان کنید:
* به مراقبان و معلمان کودک در مورد اختلال بیش فعالی آموزش دهید: آگاهی دادن و حمایت از بزرگسالانی که از کودکان مبتلا به بیش فعالی (ADHD) مراقبت می کنند، می تواند به آنها کمک کند تا علائم کودک خود را بهتر مدیریت کنند.
* روش های مدیریت بیش فعالی را در نظر داشته باشید: یادآوری‌های مکرر، برنامه ریزی های منظم درسی، برنامه ریزی و یا در نظر گرفتن مکان های خاصی که تمامی کتاب‌های مدرسه در آنجا قرار بگیرند ممکن است فراموشی و استرس کودک را کاهش دهند.
* روش های درمانی موثر برای بهبود بیش فعالی را در نظر بگیرید: روان درمانی می تواند به کودک کمک کند تا زندگی همراه با بیش فعالی (ADHD) را یاد گرفته و کنترل کند. روش های مقابله ای را در خود پرورش داده و به طور مؤثرتری از نیازهای خود در مدرسه و اجتماع دفاع کند.
* اگر کودک مبتلا به بیش فعالی، بیش از ۶ سال سن دارد، مصرف دارو را در نظر بگیرید: داروهای مناسب بیش فعالی می توانند به کودک در کنترل تمرکز کمک کنند و در نتیجه عملکرد کودک در مدرسه را نیز بهبود بخشند.
* رویکرد درمانی جامع را بپذیرید: آکادمی اطفال آمریکا (AAP)، استفاده از داروهای محرک را در کودکان زیر ۶ سال تنها در زمانی که سایر مداخلات درمانی از جمله کاردرمانی مؤثر واقع نمی شوند توصیه می کند. ترکیبی از مداخلات درمانی در تمام سنین بهترین نتیجه را برای کودک به همراه خواهد داشت.
* استفاده از یک برنامه آموزشی فردی (IEP): در ایلات متحده آمریکا، والدین می توانند با معلمان کودک برای ایجاد یک برنامه آموزشی فردی (IEP) همکاری کنند. در این طرح، از امکاناتی در مدرسه مانند محیط درسی مناسب که سبب حواس پرتی کودک نشود، استفاده خواهد شد. اگر چه اختلال بیش فعالی (ADHD)، یک اختلال یادگیری نیست، ولی معمولا در ایالات متحده آمریکا، کودکان مبتلا به این اختلال تحت حمایت قانون افراد دارای معلولیت در آموزش Individuals with Disabilities in Education Act هستند که به آنها حق استفاده از تسهیلات خاص در مدرسه را خواهد داد.
آیا می دانید بازی درمانی در بهبود و مدیریت اختلالات یادگیری در کودکان مفید است؟ برای آگاهی بیشتر، مطلب زیر را مطالعه نمایید:
بازی درمانی در کودکان: کلیدی برای شکوفایی خلاقیت و اعتماد به نفس در کودکان
چه زمانی می بایست به دنبال درمان های تخصصی برای درمان کودکتان باشید؟
بدون مراجعه به متخصصین درمانی نمی توان اختلال بیش فعالی (ADHD) و یا سایر اختلالات یادگیری را در کودک تشخیص داد؛ یک متخصص با تجربه، می بایست علائم کودک را مورد ارزیابی قرار داده و سایر اختلالات و بیماری های زمینه ای او را نیز مورد بررسی قرار دهد.
اکثر والدین، برای تشخیص مشکلات کودکشان ابتدا به پزشک متخصص اطفال مراجعه می کنند؛ سپس بر اساس مشکلات کودک، مراجعه به متخصص مغز و اعصاب کودکان، روانپزشک، متخصص کاردرمانی ذهنی و روانشناس توصیه خواهد شد.
آیا در کودکان بیش فعال، مشکلات حسی دیده می شود؟ برای پاسخ این سوال، مطلب زیر را مطالعه فرمایید:
اختلال پردازش حسی یا یکپارچگی حسی چیست؟
برای کودک مبتلا به بیش فعالی (ADHD) و یا سایر اختلالات یادگیری می بایست به دنبال کمک باشید، اگر:
* فکر می کنید کودک علائم بیش فعالی و یا اختلالات یادگیری را به شکل شدیدی نشان می دهد.
* روش های درمانی به کار رفته برای بهبود و کنترل بیش فعالی کودک موثر نبوده است.
* کودک نیاز به امکانات و آموزش های ویژه ای برای شرکت در فعالیت های مدرسه دارد.
* مصرف داروهای بیش فعالی (ADHD)، عوارض جانبی غیر قابل تحملی را برای کودک ایجاد می کنند.
آیا ورزش کردن روش موثری برای درمان بیش فعال می باشد؟ برای آگاهی بیشتر، مطلب زیر را مطالعه نمایید:
آیا بیش فعالی با ورزش درمان می شود؟
سخن آخر:
اختلال کمبود توجه و بیش فعالی (ADHD)، نوعی اختلال یادگیری نیست؛ زیرا بر توانایی های کودک برای یادگیری مهارت های خاصی مانند خواندن، نوشتن، و یا ریاضیات تأثیری نمی گذارد.
با این وجود، برخی از اثرات بیش فعالی (ADHD)، مانند داشتن مشکلات در تمرکز، می توانند منجر به ایجاد مشکلاتی در یادگیری کودک شده و در نتیجه روند یادگیری را برای کودک دشوارتر کنند. اما وجود این مشکلات نمی توانند سبب شوند که روند تحصیلات و آموزش کودک متوقف شود. کودکان مبتلا به بیش فعالی (ADHD) نیز در صورت شرکت در جلسات کاردرمانی ذهنی و بهره مندی از روش های آموزشی مناسب و در صورت نیاز درمان های دارویی، می توانند روند یادگیری خوبی داشته و دستاوردهای موفقیت آمیزی نیز داشته باشند. با ترکیب مناسب درمان های دارویی، برنامه ریزی آموزشی مناسب با کمک متخصصین کاردرمانی ذهنی و حمایت های خانواده، کودکان مبتلا به بیش فعالی (ADHD) می توانند حتی در شرایطی که به توجه دقیق و سکوت نیاز دارند، نیز پیشرفت کرده و توانایی های خود را نشان دهند.
آیا بیش فعالی (ADHD) بر دست خط کودک شما اثر دارد؟ مطلب زیر را مطالعه فرمایید:
آیا ارتباطی بین دست خط و بیش فعالی وجود دارد؟
ترجمه توسط تیم پژوهشی بخش بیش فعالی و اختلالات یادگیری مرکز جامع توانبخشی ایران